Park Narodowy Tongariro to najstarszy park narodowy na Nowej Zelandii. Leży w centralnej części Północnej Wyspy. W 1993 Tongariro został pierwszym obiektem wpisanym na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO pod zmienionymi kryteriami opisującymi krajobrazy kulturowe. W związku z tym należy do nielicznych obiektów wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO zarówno jako obiekt o wyjątkowym znaczeniu dziedzictwa kulturowego ( za względu na jego znaczenie dla kultury Maorysów), jak i znaczenia przyrodniczego – ze względu na wyjątkowość znajdujących się tu wulkanów. Góry w sercu parku mają kulturowe i religijne znaczenie dla Maorysów i symbolizują duchowe więzi między tą społecznością i jej środowiskiem. Park chroni aktywne i wygasłe wulkany, różnorodne ekosystemy i spektakularne krajobrazy.
Park Narodowy Tongariro jest jednym z najstarszych obszarów chronionych na świecie – powstał jako czwarty w 1886 roku. Aby uniemożliwić sprzedaż gór europejskim osadnikom, iwi Ngati Tuwharetoa wykonał mapy tego obszaru i ustanowił tu rezerwat w imieniu kilku maoryskich wodzów, wśród których był także Te Heuheu Tukino IV, najważniejszy z iwi Maorysów plemienia Ngati Tuwharetoa. Następnie szczyty Tongariro, Ngauruhoe, oraz części Ruapehu zostały przekazane koronie brytyjskiej 23 września 1887 pod warunkiem, że zostaną objęte ochroną.
Pierwotnie chronione 26,4 km² uważano za zbyt małe, aby możliwe było na nim utworzenia parku narodowego na wzór Parku Narodowego Yellowstone, dlatego sukcesywnie dokupywano tereny wokół. Gdy w październiku 1894 roku parlament Nowej Zelandii uchwalił ustawę powołującą Park Narodowy Tongariro obejmował on powierzchnię około 252 km², jednak jej wykup trwał aż 1907 roku. Gdy ustawa została odnowiona w 1922 roku, obszar parku został powiększony do 586,8 km ². Kolejne rozszerzenia, zwłaszcza dołączenie rezerwatu krajobrazowego Pihanga w 1975 powiększyły park do obecnej wielkości 795,98 km². Od 1987 roku Park Narodowy Tongariro jest zarządzony przez New Zealand Department of Conservation. W parku znajduje się wiele miejsc kultu Maorysów, a szczyty Ngauruhoe i Ruapehu, są dla święte.
Aktywne wulkany Ruapehu, Ngauruhoe i Tongariro znajdują się w centrum parku. Leżą one zaledwie kilka kilometrów na południowy-zachód od jeziora Taupo będącego jednym z najmłodszych superwulkanów świata. Park obejmuje znaczną część wulkanicznego płaskowyżu Północnej Wyspy. Grupa aktywnych wulkanów rozciąga się na długości około 20 km wzdłuż osi, parku o szerokości ok. 10 km. Składają się na nią z wulkany Tongariro, Ngauruhoe i Ruapehu. Widać tu młode stożki wulkaniczne, kratery, pozostałości po eksplozjach wulkanicznych, pola i strumienie lawy oraz jeziora wulkaniczne nałożone warstwowo na starszych utworach wulkanicznych. Obok nich w parku znajdują się wygasłe wulkany, stare pola lawy jak również utwory pochodzenia lodowcowego oraz źródła i gorące źródła. Zlodowacenie mające tu miejsce jeszcze 14 700 lat temu zerodowało zarówno Tongariro i Ruapehu i można tu znaleźć doliny polodowcowe z morenami końcowymi i bocznymi. Niewielkie lodowce są obecnie ograniczone do góry Ruapehu, jednak wszystkie one mają mniej niż 1 km długości, i od kilku dekad się cofają.
Ekosystemy Tongariro są niezwykle zróżnicowane, począwszy od pozostałości lasów deszczowych do praktycznie jałowych pól lodowych. Od najniższych partii parku aż do wysokości ok 1000 m na zachodzie i północy można tu znaleźć około 3000 hektarów pozostałości powszechnego niegdyś mieszanego zastrzalinowato-liściastego lasu deszczowego. Wyżej pojawia się buczyna, która przechodzi w trawiaste zarośla (tussock grasslands) charakterystyczne szczególnie dla Południowej Wyspy, tu pokrywając około 9500 ha na wysokości od około 1200 do 1500 m npm – w północno zachodniej części parku i wokół masywu Ruapehu. Wyżej znaczne obszary są zdominowane przez pola wulkanicznych żwirów. Faunę reprezentuje przynajmniej 56 gatunków ptaków (wśród nich kiwi) , i kilka gatunków nietoperzy
Rejon Parku był domem dla Maorysów od momentu gdy dotarli oni na Nową Zelandię z Polinezji. Ich mitologia identyfikuje góry w parku z boskimi przodkami – Tupuna. Do czasu przekazanie tych ziem Nowej Zelandii były one własnością plemienia You Wharetoa.
Byliśmy tam:
- w 2012 w trakcie ekspedycji na całkowite zaćmienie Słońca Australia iNowaz Zelandia 2012
- Fotoekspedycja Australia – Nowa Zelandia :: listopad 2013
- Fotoekspedycja Australia – Nowa Zelandia :: grudzień 2013/styczeń 2014
Żródła:
